Lilypond is een open source pakket voor muzieknotatie, geschreven door Han-Wen Nienhuys en Jan Nieuwenhuizen (jawel, twee Nederlanders !). Het is zoals een goed computerprogramma betaamt eigenlijk maar voor 1 doel geschikt, namelijk het noteren van muziek.

Lilypond is een van de meest uitgebreide notatiepakketten die er momenteel zijn. Wat je ook wilt noteren, Gregoriaanse muziek of hedendaagse clusters, Lilypond heeft er ondersteuning voor. Dat het een open source programma is, wil niet alleen zeggen dat het gratis is, maar ook dat je daar zelf verder aan kunt ontwikkelen, als het programma onvoldoende ondersteuning zou bieden voor datgene dat jij er graag mee zou doen.

Lilypond is een programma dat ontwikkeld is vanuit het principe dat je eigenlijk de layout van een document niet aan de gebruiker moet overlaten, maar aan een zogeheten style sheet. Dat wil zeggen dat de gebruiker aangeeft dat een bepaald gedeelte de titel is, een ander deel een paragraaf, weer een ander deel een hoofdstuk en vervolgens met behulp van een stijlkeuze zijn document automatisch kan laten opmaken.
Deze techniek, TeX genaamd, is ontstaan in de VS. Daar had (en heeft) men een aantal wetenschappelijke tijdschriften die een zeer streng regime hanteren waar het opmaak betreft. Als een ingestuurd artikel niet aan die opmaakstandaarden voldoet, wordt het eenvoudigweg niet geplaatst. Je voelt 'm misschien al aankomen, maar die tijdschriften hanteren uiteraard niet allemaal dezelfde opmaakstandaard. Ellende troef als je je artikel toch bij meerdere tijdschriften gepubliceerd wil krijgen…

Een automatische opmaak kan hiervoor enorme tijdwinst opleveren. Je hoeft je document alleen maar even van het juiste opmaakprofiel te voorzien en je kunt het zonder problemen insturen voor welk tijdschrift dan ook.
(Uiteraard zijn er ook open source programma's die gebruik maken van deze technieken. Je vind er een onder Vanalles over TeX en LyX.)

Lilypond doet min of meer ditzelfde voor de muziek die je invoert. Het enige dat je aangeeft is wat wat is en Lilypond doet (voor het overgrote deel) de rest. Uiteraard moet je soms wat trucs uithalen, maar dat heb je voor eenvoudige notatie eigenlijk nooit nodig. Het invoeren doe je door middel van een tekst die je op een bepaalde manier structureert. In die tekst zet je alles dat Lilypond nodig heeft om jouw bladmuziek te kunnen graveren. Alleen komt er geen koperplaat uit die je in een drukmachine kunt zetten, maar een PDF (of ps, png, eps, etc.) die je kunt printen.

Oorspronkelijk is Lilypond ontwikkeld binnen het open source besturingssysteem Linux, maar al sinds geruime tijd zijn er versies verkrijgbaar voor zo'n beetje elk besturingssysteem, waaronder ook Windows en Mac OS X.

Terug naar de overzichtspagina van dit deel van de handleiding