Lilypond Handleiding

Lilypond is een open source muzieknotatieprogramma, waarmee je niet alleen zeer fraaie, maar ook kwalitatief zeer hoogstaande bladmuziek kan maken. Naast normale 5-lijnen bladmuziek worden ook tablaturen, gregoriaanse notatie, mensurale notatie, lead sheets, grafische partituren en bovendien allerlei tussenvormen ondersteund. Het kan dat bovendien doen in een bijna onbegrensde grafische kwaliteit, ongeacht de grootte en de aard van het materiaal waarop je het gaat publiceren.

Een groot verschil met bijna alle andere notatie-programma's en Lilypond is dat het geen grafische interface kent. Het invoeren van datgene dat je wilt noteren gebeurt door middel van tekst.

Een van de hoofdredenen hierachter is dat de makers met Lilypond het oude procedé van de kopergravure wilden imiteren waarmee men vroeger bladmuziek drukte. Om een heel goed leesbare partij of partituur te maken is veel kennis nodig over de typografie van muziek en de mensen die deze gravures maakten hadden dat.
Bij veel grafische muzieknotatieprogramma's wordt er automatisch van uitgegaan dat de gebruiker deze kennis bezit en dat is lang niet altijd het geval. De makers van Lilypond hebben geprobeerd deze kennis zo veel mogelijk al in het programma te stoppen zodat de gebruiker alleen nog maar het muzikale deel hoeft te doen.

Een grafische invoer daarvoor zou verwarrend zijn en MIDI is ook niet geschikt, want dat is niet eenduidig genoeg. De makers hebben daarom een bestaand tekst-formaat (voor het drukken van teksten) gebruikt en dat een beetje aangepast zodat het ook voor muziek te gebruiken is.

De manier waarop je met het programma moet omgaan is daarom zeer waarschijnlijk anders dan je tot nu toe gewend was en het is heel begrijpelijk dat dat in het begin nogal wat moeite kost. Zodra je eenmaal een beetje thuis bent in het gebruik van Lilypond, blijk je in staat om in vrij korte tijd veel bladmuziek te maken. Als je eenmaal doorhebt hoe het werkt, kun je het bovendien vrijwel volledig naar je hand zetten.

Toen ik zelf kennis maakte met Lilypond, was de documentatie van Lilypond minder overzichtelijk als dat dat nu is. Bovendien werd (en wordt in veel opzichten nog steeds) niet goed uitgelegd waarom de invoer er zo uitziet, en hoe je dat moet begrijpen. Na drie maanden hard zwoegen was het me ongeveer duidelijk, maar ik had zelf veel baat kunnen hebben bij een handleiding zoals je die nu voor je hebt.

Het begrip van wat je moet doen staat in deze handleiding dus centraal. De handleiding is daarbij opgezet rondom duidelijke en vaak stem- of koorgerelateerde muziek. Ik gebruik Lilypond hiervoor zelf ook het meest, maar ik merkte dat ik vaak meezong of meeneuriede als ik partijen aan het invoeren was. Ik heb daarom voor de voorbeelden met name eenvoudige zangvoorbeelden als uitgangspunt genomen, zodat het voor iedereen mogelijk wordt om mee te zingen of mee te neuriën en ik raad je dan ook vooral aan om dit tijdens het invoeren te doen.

Het doel van deze handleiding is je via een een stap-voor-stap benadering kennis te laten maken met de basisstructuren die je nodig hebt om muziek met Lilypond te noteren. Door inzicht te verschaffen in de concepten en basisvaardigheden vormen ze een opstap zodat je de veel uitgebreidere documentatie van Lilypond zelf kunt gebruiken om precies die elementen te vinden die je voor jouw notatie nodig hebt. Mocht je toch nog dingen tegenkomen die je mist in deze handleiding, laat het me dan weten.

Mocht je tijdens het doen van deze handleiding, of later tijdens het gebruik problemen tegenkomen, bekijk dan vooral het deel van deze handleiding over het oplossen van problemen met Lilypond.

Handleiding deel 1: Kennismaking en installatie
Deel 1 van deze handleiding gaat in op hoe je Lilypond moet installeren op diverse platforms en hoe je het precies kunt gebruiken. We gaan nog niet in op het genereren van bladmuziek.

Handleiding deel 2: Code? Hoe zit dat?
Deel 2 van deze handleiding gaat in op hoe je Lilypond de juiste informatie geeft en op welke manier dat precies moet gebeuren, zodat Lilypond je de juiste notatie levert.

Het oplossen van problemen
Dit is een deel van de handleiding die op elk moment van pas kan komen, ook tijdens het doen van de handleiding zelf. Dit deel is ook te lezen als een manier om veelvoorkomende fouten te voorkomen.

statistieken